Is-ddeddf

1. Aelodau'r Undeb

2. Etholiadau

3. Refferenda

4. Gynghorau Myfyrwyr y Campws

5. Cyngor Undeb y Myfyrwyr

6. Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol

7. Swyddogion 

8. Bwrdd yr Ymddiriedolwyr

9.Pwyllgor Gwaith

10. Clybiau, cymdeithasau a phrosiectau gwirfoddoli

11. Academaidd Weithredol

12. Cod Ymddygiad

13. Gweithdrefnau Cwynion a Disgyblaeth

1. Aelodau'r Undeb  


1.1 Caiff Aelodaeth o'r Undeb ei rhannu i'r dosbarthiadau canlynol: 
a. Aelodau Llawn 
b. Aelodau Cysylltiedig 
c. Aelodau Dwyochrog 

 

1.2 Lle mae angen tâl am weithgareddau a gwasanaethau, gall yr Undeb godi gwahanol bris ar Aelodau Llawn, Cysylltiedig a Dwyochrog. 

 

1.3 Aelodau Llawn 
1.3.1 Diffinnir Aelodaeth Lawn o Undeb y Myfyrwyr yn Erthyglau 10-12 o'r Memorandwm ac Erthyglau Cydgysylltu. 
1.3.2 Hefyd rhoddir Aelodaeth Lawn i fyfyrwyr PhD yn ystod cyfnod ysgrifennu eu hymchwil. 
1.3.3 Mae Aelodau Llawn yn gymwys i gael mynediad i holl weithgareddau a gwasanaethau'r Undeb, gan gynnwys Aelodaeth o grwpiau myfyrwyr sy'n gysylltiedig â'r Undeb fel y diffinnir yn Is-ddeddf 10. 
1.3.4 Dim ond Aelodau Llawn gaiff wneud y canlynol: 
a. Pleidleisio yng nghyfarfodydd Aelodau'r Undeb ac mewn refferenda ac etholiadau. 
b. Cael eu hethol i safleoedd ar bwyllgorau neu'n swyddogion ar grwpiau myfyrwyr sy'n gysylltiedig â'r Undeb.
c. Ymgeisio ar gyfer swydd lawn-amser neu ran-amser fel Swyddog Etholedig neu Ymddiriedolwr. 
d. Cael eu hethol i gynrychioli'r Undeb yng nghynadleddau UCM. 
1.3.5 Roddir Aelodaeth Lawn ar yr amod bod unigolion yn cynnal gwerthoedd Undeb y Myfyrwyr a'u bod yn ymddwyn yn unol â Chod Ymddygiad Undeb y Myfyrwyr (Is-ddeddf 11), a gellir dileu'r hawl hon yn unol â Pholisi Disgyblaeth yr Undeb fel yr amlinellir yn Is-ddeddf 12. 

 

1.4 Aelodau Cysylltiedig 
1.4.1 Mae'r ddau gategori o Aelodau Cysylltiedig fel a ganlyn: 
a. Aelodau Cysylltiedig Clybiau a Chymdeithasau: Gellir cyflwyno Aelodaeth i unrhyw un sydd ddim yn aelod ac sydd am gyfranogi yng ngweithgareddau clybiau a/neu gymdeithasau, yn amodol ar brynu'r cerdyn DDS priodol.
b. Aelodau er Anrhydedd am Oes: Gall bwrdd yr Ymddiriedolwyr gyflwyno Aelodaeth i unrhyw un (boed yn Aelod neu beidio) mewn cydnabyddiaeth o wasanaeth eithriadol i'r Undeb neu ei Aelodau. Estynnir gwahoddiad i Aelodau Llawn gyflwyno enwebiadau ar gyfer y categori hwn yn flynyddol, ond gellir hefyd enwebu pobl ar unrhyw amser arall. 
1.4.2 Mae pob Aelod Cysylltiedig yn gymwys i gael mynediad i Aelodaeth o grwpiau myfyrwyr sy'n gysylltiedig â'r Undeb fel y diffinnir yn Is-ddedf 9, ac i unrhyw wasanaeth neu ddigwyddiad arall mae'r Undeb yn eu cynnig, ac eithrio gweithgareddau cynrychiolaeth a democratiaeth.
1.4.3 Fel y disgrifiwyd yn Is-ddeddf 9, ni chaiff unrhyw grŵp myfyrwyr sy'n gysylltiedig â'r Undeb fwy na thraean o'u haelodaeth yn Aelodau Cysylltiedig.
1.4.4 Rhoddir Aelodaeth Gysylltiedig ar yr amod bod unigolion yn cynnal gwerthoedd Undeb y Myfyrwyr a'u bod yn ymddwyn yn unol â Chod Ymddygiad Undeb y Myfyrwyr (Is-ddeddf 11), a gellir dileu'r hawl hon yn unol â Pholisi Disgyblaeth yr Undeb fel yr amlinellir yn Is-ddeddf 12. 

 

1.5 Aelodau Dwyochrog 
1.5.1 Rhoddir Aelodaeth Ddwyochrog i unrhyw aelod o Undeb Myfyrwyr arall yn y Deyrnas Unedig sydd hefyd yn aelod o Undeb Cenedlaethol y Myfyrwyr. Gall Bwrdd yr Ymddiriedolwyr gyflwyno Aelodaeth Ddwyochrog i fyfyrwyr mewn sefydliadau eraill.
1.5.2 Mae'r breintiau'n cynnwys mynediad i adeiladau, gweithgareddau a gwasanaethau'r Undeb o fewn y cyfnod o amser maen nhw'n bresennol yn Abertawe, Caerfyrddin neu Lambed.
1.5.3 Rhoddir Aelodaeth Ddwyochrog ar yr amod bod unigolion yn cynnal gwerthoedd Undeb y Myfyrwyr a'u bod yn ymddwyn yn unol â Chod Ymddygiad Undeb y Myfyrwyr (Is-ddeddf 11), a gellir dileu'r hawl hon yn unol â Pholisi Disgyblaeth yr Undeb fel yr amlinellir yn Is-ddeddf 12.

1.6 Optio allan o Aelodaeth 
1.6.1    Mae gan Aelodau Llawn yr hawl i optio allan o Aelodaeth o'r Undeb yn unol ag Adran 22 o Ddeddf Addysg 1994. 
1.6.2    Dylai unrhyw Aelod Llawn sydd am optio allan e-bostio'r Prif Weithredwr. Mae optio allan o Aelodaeth yn gyfyngedig i'r flwyddyn academaidd honno. 
1.6.3    Gall myfyrwyr sydd wedi optio allan o Aelodaeth Lawn, ac sydd am gael mynediad i glybiau a chymdeithasau sy'n gysylltiedig â'r Undeb ddilyn y weithdrefn a amlinellir yn Is-ddeddf 1.4.1a i fod yn Aelodau Cysylltiedig.

 

2. Etholiadau

2    Etholiadau
2.1    Cynhelir etholiadau yn unol â'r Is-ddeddf hon ar gyfer y swyddi canlynol:
2.1.1    Cynrychiolwyr i Gynhadledd UCM Cymru; fel arfer fe'u hetholir yn Semester Un 
2.1.2    Cynrychiolwyr i Gynhadledd UCM y DU; fel arfer fe'u hetholir yn Semester Dau
2.1.3    Ymddiriedolwyr Sabothol; fel arfer fe'u hetholir yn Semester Dau
2.1.4    Ymddiriedolwyr sy'n Fyfyrwyr; fel arfer fe'u hetholir yn Semester Dau
2.1.5    Swyddogion Rhan-amser; fel arfer fe'u hetholir yn Semester Dau
 

2.2    Is-etholiadau 
2.2.1    Yn amodol ar yr Erthyglau Cydgysylltiad, caiff unrhyw rôl wag sy'n codi yn ystod y flwyddyn ei llenwi drwy is-etholiad a gynhelir yn unol â'r Is-ddeddf hon.
 

2.3    Hawliau Aelodau
2.3.1    Mae gan bob Aelod yr hawl i sefyll fel ymgeisydd mewn unrhyw etholiad, â'r eithriadau canlynol:
2.3.1.1    Rhaid i ymgeiswyr ar gyfer rôl Swyddogion Cynrychiolaeth Rhan-amser fodloni'r amodau cymhwyster perthnasol.
2.3.1.2    Cyfyngir Ymddiriedolwyr sy'n Swyddogion ac Ymddiriedolwyr sy'n Fyfyrwyr i ddau gyfnod yn eu swyddi.
2.3.1.3    Ni all Aelodau ond ymgeisio am swyddi sy'n berthnasol i leoliad eu campws.
2.3.2    Mae gan Aelodau oll yr hawl i bleidleisio ym mhob etholiad.
 

2.4    Penodi'r Swyddog Etholiadau
2.4.1    Caiff y Swyddog Etholiadau ei benodi gan Fwrdd yr Ymddiriedolwyr yn flynyddol.
2.4.2    Bydd y Swyddog Etholiadau'n annibynnol ac ni chaiff fod yn Aelod.
 

2.5    Pwerau a Dyletswyddau'r Swyddog Etholiadau
2.5.1    Bydd y Swyddog Etholiadau'n gyfrifol am gynnal a gweinyddu'r etholiad yn dda ac ef yn unig fydd â'r pŵer i ddehongli Is-ddeddfau a Rheoliadau'r Etholiadau.
2.5.2    Bydd y Swyddog Etholiadau'n penodi Dirprwy Swyddog Etholiadau a swyddogion etholiadol eraill i sicrhau y caiff yr etholiadau eu gweinyddu a'u hyrwyddo'n dda. Caiff y Dirprwy Swyddog Etholiadau a'r swyddogion etholiadol eraill gyfarwyddiadau gan y Swyddog Etholiadau ynglŷn â'u dyletswyddau, a byddant yn eu cyflawni'n ddiduedd.
2.5.3    Gall y Swyddog Etholiadau ddiswyddo swyddogion etholiadol nad ydynt yn cyflawni cyfarwyddiadau'r Swyddog Etholiadau neu'n methu gweithredu mewn modd diduedd.
2.5.4    Gall y Swyddog Etholiadau geisio cyngor cyfreithiol os yw'n credu y gallai datganiadau a wnaed neu gynnwys y cyhoeddusrwydd arwain at wneud yr Undeb yn agored i achos cyfreithiol.
2.5.5    Gall y Swyddog Etholiadau ddyfarnu bod unrhyw ddatganiad neu gynnwys unrhyw gyhoeddusrwydd yn annerbyniol os yw yn eu barn nhw'n tramgwyddo Cyfansoddiad, Is-ddeddfau neu Reoliadau'r Undeb.
2.5.6    Bydd y Swyddog Etholiadau'n dewis dull pleidleisio priodol ar gyfer pob etholiad ac yn sicrhau bod hwn yn cael ei wneud yn gyhoeddus ac yn cael eu hesbonio i'r Aelodau.
2.5.7    Bydd y Swyddog Etholiadau'n cyhoeddi'r rheolau a rheoliadau'r etholiad cyn unrhyw etholiad. Bydd y rheolau a rheoliadau'n canolbwyntio ar greu proses etholiadol deg, tryloyw a chlir, ac yn darparu eglurder ar ymddygiad, cyhoeddusrwydd a gwariant wrth ymgyrchu.
2.5.8    Bydd y Swyddog Etholiadau'n cyhoeddi'r weithdrefn gwynion cyn unrhyw etholiad. Bydd y weithdrefn gwynion yn egluro'r llwybr y dylai aelodau ei ddilyn wrth gwyno am ymddygiad ymgeiswyr a swyddogion yr etholiad ac i amlinellu'r pwerau sydd gan y Swyddog a'r Dirprwy Swyddog Etholiadau. Rhaid i'r weithdrefn gwynion hefyd dynnu sylw at y modd y gall ymgeiswyr apelio os nad ydynt yn cytuno â phenderfyniadau'r Swyddog Etholiadau.
2.5.9    Caiff y Swyddog Etholiadau drosglwyddo unrhyw dasg i'r Dirprwy Swyddog Etholiadau neu i'r Pwyllgor Etholiadau, ond bydd y Swyddog yn parhau i fod yn gyfrifol am yr etholiad, gydol y broses.
 

2.6    Amserlen yr Etholiadau
2.6.1    Bydd y Swyddog Etholiadau yn llunio Amserlen yr Etholiad a bydd honno'n cynnwys dyddiadau ac amserau ar gyfer cwblhau'r canlynol:
2.6.1.1    Enwebiadau
2.6.1.2    Hyfforddiant yr Ymgeiswyr
2.6.1.3    Maniffestos
2.6.1.4    Holi'r Ymgeiswyr
2.6.1.5    Pleidleisio
2.6.1.6    Y cyfrif
2.6.2    Caiff Amserlen yr Etholiad ei chyhoeddi a'i dosbarthu'n ddigonol ynghyd â deunydd sy'n hyrwyddo'r etholiad.
2.6.3    Bydd Amserlen yr Etholiad yn caniatáu digon o amser i sicrhau'r lefel uchaf o gyfranogiad yn yr etholiad.
 

2.7    Enwebiadau
2.7.1    Bydd ffurflenni enwebu ar gael ar wefan yr Undeb ac unrhyw le arall a gaiff ei benderfynu gan y Swyddog Etholiadau.
2.7.2    Bydd y cyfnod enwebu'n para o leiaf saith (7) diwrnod llawn cyn i'r cyfnod canfasio ddechrau
2.7.3    Pan fydd y Swyddog Etholiadau'n fodlon, caiff pob enwebiad dilys ei gadarnhau â'r ymgeiswyr.
 

2.8    Hyfforddiant yr Ymgeiswyr
2.8.1    Bydd y Swyddog Etholiadau'n trefnu bod hyfforddiant yn cael ei ddarparu, a bydd disgwyl i bob ymgeisydd fynychu'r hyfforddiant hwn.
2.8.2    Bydd yr hyfforddiant yn cynnwys briffio ar sgiliau ymgyrchu, rheoliadau'r etholiad, Holi'r Ymgeiswyr, cyhoeddusrwydd, a rôl yr Ymddiriedolwyr.
 

2.9    Maniffestos
2.9.1    Bydd y Swyddog Etholiadau'n cyhoeddi canllawiau ar faniffestos yn y rheolau a rheoliadau ar gyfer etholiadau.
2.9.2    Rhaid cyflwyno maniffestos erbyn y dyddiad a nodir yn yr Amserlen ar gyfer Etholiadau.
2.9.3    Caiff maniffestos eu harddangos ar wefan yr Undeb ac unrhyw le arall a gaiff ei benderfynu gan y Swyddog Etholiadau.
 

2.10    Ymgeiswyr sydd eisoes yn dal swyddi
2.10.1    Rhaid i'r rheiny sydd eisoes yn Ymddiriedolwyr Sabothol hysbysu'r Swyddog Etholiadau eu bod am gymryd gwyliau â thâl os ydynt yn dymuno ymgymryd â gweithgareddau ymgyrchu yn ystod oriau swyddfa cyffredin yng ngyfnod yr etholiad.
2.10.2    Ni chaniateir i'r rheiny sydd eisoes yn Ymddiriedolwyr Sabothol ddefnyddio unrhyw adnoddau sy'n perthyn i'w swydd bresennol i'w cynorthwyo mewn unrhyw ymgyrch etholiadol.
2.10.3    Bydd y Swyddog Etholiadau'n cynhyrchu canllawiau i gynorthwyo'r rheiny sydd eisoes yn Ymddiriedolwyr Sabothol mewn cydymffurfio â Chymal 11 yr Is-ddeddf hon.
2.10.4    Ni chaiff swyddog sabothol sydd wedi’i wahardd o’i rôl sefyll i fod yn ymgeisydd mewn etholiad.

2.11    Holi'r Ymgeiswyr
2.11.1    Bydd y Swyddog Etholiadau'r trefnu o leiaf un cyfle i Holi'r Ymgeiswyr, a bydd yn penderfynu ar ffurf briodol.
2.11.2    Caiff ymgeiswyr sy'n methu bod yn bresennol enwebu dirprwy i siarad ar eu rhan, darparu fideo neu ddatganiad i'w ddarllen yn gyhoeddus. 
 

2.12    Pleidleisio
2.12.1    Caiff manylion yr etholiadau a'r broses bleidleisio eu cyhoeddi drwy wefan yr Undeb, ac unrhywle arall a gaiff ei benderfynu gan y Swyddog Etholiadau.
2.12.2    Bydd y ffurflen bleidleisio'n dangos enw pob ymgeisydd a'r swydd maent yn ymgeisio amdani.
2.12.3    Bydd cyfle i bleidleisio dros 'Etholiad Newydd' ar gyfer pob swydd.
 

2.13    Cwynion
2.13.1    Rhaid i unrhyw gwynion parthed y modd y cynhaliwyd yr etholiad gael eu cyflwyno mewn ysgrifen i'r Swyddog Etholiadau cyn dechrau'r cyfrif. Bydd y Swyddog Etholiadau'n penderfynu ar unrhyw gwynion, a bydd llwybr ar gyfer apêl fel y disgrifir yn y gweithdrefnau cwynion sy'n ofynnol dan Gymal 5.8 o'r Is-ddeddf hon.
 

2.14    Y Cyfrif
2.14.1    Y Swyddog Etholiadau, neu ddirprwy a enwebir ganddo, yw'r unig berson a all ddechrau'r cyfrif.
2.14.2    Ni fydd y cyfrif yn dechrau oni fydd y Swyddog Etholiadau'n fodlon bod pob cwyn sy'n ymwneud â chynnal a gweinyddu'r etholiad wedi cael eu datrys. Ni all cwynion ar ôl i'r cyfrif dechrau ond perthyn i'r modd y cynhaliwyd y cyfrif. 
2.14.3    Cynhelir y cyfrif yn unol â'r canllawiau a osodir gan y Gymdeithas Newid Etholiadol lle bo hynny'n bosib, neu fel y cytunwyd gan y Pwyllgor Etholiadau lle nad oes canllawiau'n bodoli.
 

2.15    Cyhoeddiad
2.15.1    Caiff canlyniadau'r etholiadau eu cyhoeddi gan y Swyddog Etholiadau pan fydd y cyfrif ar gyfer pob swydd wedi cael ei gwblhau'n llwyddiannus.
2.15.2    Gosodir canlyniadau'r etholiadau ar wefan yr Undeb o fewn un (1) diwrnod gwaith o'r cyfrif.

 

3. Refferenda

 

3.1 Refferenda
3.1.1 Gellir galw refferenda i benderfynu unrhyw fater unigol lle gellir gofyn cwestiwn a'i ateb ar ffurf 'ie/na' syml.  

3.2 Polisi
3.2.1 Er mwyn cytuno ar bolisi a gyfeiriwyd at refferendwm gan Fwrdd yr Ymddiriedolwyr neu gan ddeiseb ddiogel wedi'i arwyddo gan o leiaf 200 o Aelodau Llawn.
3.2.2 Bydd angen cworwm o 5% o Aelodau Llawn pob Cangen Myfyrwyr i ddilysu'r refferendwm.
3.2.3 Caiff refferendwm ei benderfynu drwy fwyafrif syml ac eithrio:
3.2.3.1 Lle byddai ei fabwysiadu'n newid y cyfansoddiad; yn yr achos hwn, byddai angen mwyafrif o 66%.

3.3 Cyfrifoldebau
3.3.1 Bydd y Swyddog Etholiadau (a benodir yn flynyddol gan Fwrdd yr Ymddiriedolwyr) yn gyfrifol am drefnu unrhyw Refferendwm, a gall drosglwyddo dyletswyddau gweithredol i'w Ddirprwy. 

3.4 Trefniant
3.4.1 Y Swyddog Etholiadau fydd yn gyfrifol am gynnal, cydlynu a gweinyddu'r Refferendwm.

3.5 Cyhoeddusrwydd     
3.5.1 Bydd y Swyddog Etholiadau'n cyhoeddi bod refferendwm wedi cael ei alw, ynghyd â manylion pam, o fewn pump (5) diwrnod clir o fod wedi derbyn yr hysbysiad
3.5.2 Bydd y Swyddog Etholiadau'n:
(a) Dilysu unrhyw ddeiseb ddiogel, gan wirio bod digon o Aelodau Llawn wedi'i harwyddo pan gyflwynwyd y ddeiseb. 
(b) Cyhoeddi'r cynnig a'r dyddiad ar gyfer y refferendwm, ynghyd â dyddiad unrhyw gyfarfod.
(b) Penderfynu ar eiriad y cwestiwn gaiff ei ofyn.
(c) Trefnu bod cyhoeddusrwydd cyfartal ar gael ar gyfer y naill o'ch o'r ddadl a'r llall, ynghyd â'r cwestiwn. 
(d) Cyhoeddi'r cynnig a'r cwestiwn sydd i'w ofyn a rhoi cyhoeddusrwydd pellach i'r dyddiadau pleidleisio.
(e) Sefydlu'r ffigurau pleidleisio ar gyfer cworwm, yn seiliedig ar 3.2.2 uchod.

3.6 Pleidleisio
3.6.1 Bydd pob Aelod Llawn yn gymwys i bleidleisio.
3.6.2 Fel arfer, cynhelir y bleidlais yn electronig.
3.6.3 Dylai'r opsiynau ganiatáu i Aelodau bleidleisio naill ai o blaid, yn erbyn neu ymatal ar bob cynnig. 

3.7 Canlyniadau
3.7.1 Bydd y Swyddog Etholiadau'n gyfrifol am gyhoeddi canlyniad y Refferendwm unwaith y bydd yn fodlon bod y Refferendwm wedi cael ei gynnal yn gywir.
3.7.2 Dylid cyhoeddi'r canlyniadau ar wefan Undeb y Myfyrwyr cynted ag sy'n ymarferol bosib, ond heb fod yn ddiweddarach na thri diwrnod gwaith ar ôl i'r Refferendwm gael ei gynnal.


4. Gynghorau Myfyrwyr y Campws

4.1    Diben
4.1.1     Mae tri o Gynghorau Myfyrwyr y Campws yn bodoli i gynrychioli'r Carfannau o Fyfyrwyr y cyfeirir atynt yn y Memorandwm ac Erthyglau Cydgysylltiad. Y rhain yw campws Abertawe (sydd hefyd yn cynnwys campws Llundain); Campws Caerfyrddin (sydd hefyd yn cynnwys campws Caerdydd); a champws Llambed. Mae Cynghorau Myfyrwyr y Campws yn bodoli i wneud y canlynol:
4.1.1.1     Trafod polisi i'w gyfeirio at Gyngor Undeb y Myfyrwyr .
4.1.1.2     Adolygu, arwain, dal i gyfrif a chreu prosiectau ar gyfer yr Ymddiriedolwyr Sabothol rhwng Cyfarfodydd Cyffredinol Blynyddol a chyfarfodydd Cyngor Undeb y Myfyrwyr.
4.1.1.3     Adolygu, arwain, dal i gyfrif a chreu prosiectau ar gyfer y Swyddogion Rhan-amser rhwng Cyfarfodydd Cyffredinol Blynyddol a chyfarfodydd Cyngor Undeb y Myfyrwyr.
4.1.1.4     Trafod materion sy'n berthnasol i Aelodau Llawn o Undeb y Myfyrwyr rhwng Cyfarfodydd Cyffredinol Blynyddol a chyfarfodydd Cyngor Undeb y Myfyrwyr. 
4.1.1.5     Gweithio i wneud bywydau Myfyrwyr yn well drwy ymgynghori a deall anghenion corff y myfyrwyr, trafod materion a syniadau, ynghyd â chreu prosiectau a mentrau newydd.

4.2    Aelodaeth
4.2.1    Mae aelodaeth pob Cyngor Myfyrwyr y Campws fel a ganlyn:
4.2.2.1    Llywydd y Grŵp a Llywydd y Campws perthnasol
4.2.2.2     Holl Swyddogion Rhan-amser y Campws perthnasol, fel y nodir yn Is-ddeddf 7.

4.2.2.2.1 Y rhestr berthnasol o Swyddogion Rhan-Amser sy’n ymwneud â’r campws dan sylw, fel y manylir yn is-ddeddf 7.

4.2.2.2.2 Os bydd lleoedd gwag o hyd ar ôl etholiadau'r Gwanwyn a'r Hydref, bydd gan Gyngor y Campws yr awdurdod i wneud penodiadau i lenwi'r lleoedd hyn.

4.2.2.2.3 Os bydd llai na dwy rôl etholedig ar Gyngor Campws, bydd gan y Pwyllgor Gwaith yr awdurdod i wneud penodiadau i lenwi’r lleoedd hyn

4.2.2.3     Cynrychiolwyr Cyfadrannau'r Campws perthnasol

4.3 Rheolau Sefydlog

4.3.1    Cadeirydd
4.3.1.1    Llywydd y Grŵp, neu Aelod Llawn a ddynodir ganddo, fydd yn cadeirio cyfarfodydd Cyngor Myfyrwyr y Campws.
4.3.1.2     Cyfrifoldeb y Cadeirydd yw sicrhau bod y drafodaeth yn gytbwys, yn hysbys ac yn deg.
4.3.1.3    Gall y Cadeirydd ymddiswyddo ar unrhyw adeg, neu gellir ei ddiswyddo drwy bleidlais fwyafrifol o Gyngor Myfyrwyr y Campws. Os digwydd hyn, yna bydd Cyngor Myfyrwyr y Campws yn cynnal etholiad yn y cyfarfod hwnnw i ethol Cadeirydd. 
4.3.1.5    Gall y Cadeirydd wahodd unrhyw un i siarad mewn cyfarfod Cyngor Myfyrwyr y Campws, cyn belled nad ydynt yn gweithredu'n groes i unrhyw bolisïau'r Undeb.

4.3.7 Cysylltir ag unrhyw aelod sy’n methu â mynychu cyfarfod heb ymddiheuriadau i sefydlu gallu’r aelod dan sylw i barhau fel aelod o’r Cyngor, a’u diddordeb mewn gwneud hynny. Os ydynt yn methu dau gyfarfod, ystyrir eu bod wedi ymddiswyddo a defnyddir y broses gyfethol i lenwi’r rôl wag

4.3.2     Agenda
4.3.2.1    Bydd gan bob Aelod Llawn o Undeb y Myfyrwyr gyfle i osod eitemau ar yr agenda, a chaiff yr agenda a phapurau eraill eu hanfon allan a'u gwneud yn gyhoeddus o leiaf wythnos cyn y cyfarfod.

4.3.3     Polisïau ar gyfer trafodaeth
4.3.3.1    At ddibenion Cyngor Myfyrwyr y Campws, diffinnir 'polisi' fel a ganlyn:
4.3.3.1.1 Cwestiwn neu osodiad; ac yna'r tair adran ganlynol:
4.3.3.1.2 Cred Cyngor y Campws; disgrifiad o'r sefyllfa bresennol parthed y polisi;
4.3.3.1.3 Cred Cyngor y Campws Ymhellach; dadl o blaid darbwyllo Undeb y Myfyrwyr i fabwysiadu'r polisi; a
4.3.3.1.4 Penderfyna Cyngor y Campws; disgrifiad o'r hyn sydd disgwyl i'r Undeb ei wneud o ganlyniad i basio'r polisi
4.3.3.2    Dylid cyflwyno polisïau mewn ysgrifen, wythnos cyn y cyfarfod.

4.3.4     Trafodaeth o'r Polisïau
4.3.4.1     Trafodir polisïau fel a ganlyn: 
4.3.4.1.1  Caiff y syniad ei gyflwyno gan y sawl â'i cynigiodd, neu gan Aelod Llawn o'u dewis nhw;
4.3.4.1.2   Sesiwn Holi ac Ateb 
4.3.4.1.3  Trafodaeth agored ar bolisi, a all gynnwys newidiadau a/neu awgrymiadau ychwanegol y gall y cynigydd gytuno arnynt, neu fynd i bleidlais os oes angen.

4.3.5 Pleidleisio
4.3.5.1     Caiff pob polisi ei fabwysiadu ar sail pleidlais fwyafrifol. Pan gaiff polisi ei basio'n llwyddiannus gan Gyngor Myfyrwyr y Campws, fe'i cyfeirir at Gyngor Undeb y Myfyrwyr ar gyfer trafodaeth a phenderfyniad. 
4.3.5.2     Cynhelir pleidlais gyffredin drwy godi dwylo, er y gall unrhyw aelod o Gyngor Myfyrwyr y Campws wneud cais am bleidlais gudd. 
4.3.5.3     Y cworwm at ddibenion pleidleisio yw hanner-ac-un yr aelodau etholedig o Gyngor Myfyrwyr y Campws.

4.3.6 Gellir cynnal cyfarfodydd Cyngor Myfyrwyr y Campws naill ai wyneb-yn-wyneb neu trwy ddulliau ar-lein.

 

5. Cyngor Undeb y Myfyrwyr

Dylid darllen yr is-ddeddf hon yng nghyd-destun Erthygl C, Cymal 6
 

5.1 Diben
5.1.1 Mae Cyngor Undeb y Myfyrwyr yn bodoli i wneud y canlynol:
5.1.1.1 Trafod a gosod polisi'r Undeb rhwng Cyfarfodydd Cyffredinol.
5.1.1.2 Adolygu, arwain, dal i gyfrif a chreu prosiectau ar gyfer yr Ymddiriedolwyr Sabothol rhwng Cyfarfodydd Cyffredinol Blynyddol.
5.1.1.3 Trafod materion sy'n berthnasol i Aelodau Llawn o Undeb y Myfyrwyr rhwng Cyfarfodydd Cyffredinol Blynyddol.
5.1.1.4 Gweithio i wneud bywydau Myfyrwyr yn well drwy ymgynghori a deall anghenion corff y myfyrwyr, trafod materion a syniadau, ynghyd â chreu prosiectau a mentrau newydd.

5.2    Aelodaeth
5.2.1 Etholir pum cynrychiolydd campws i Gyngor Undeb y Myfyrwyr o blith aelodau pob Cyngor Myfyrwyr y Campws. Cedwir un o'r pum safle o bob campws ar gyfer swyddog Rhyddhad rhan-amser.
5.2.2.1 Etholir cynrychiolwyr campws drwy bleidlais drosglwyddadwy amgen mewn balot gudd yng nghyfarfod cyntaf pob Cyngor Myfyrwyr y Campws, gydag unrhyw swyddi gwag sydd ar ôl yn cael eu llenwi yn yr un modd yng nghyfarfod nesaf Cyngor Myfyrwyr y Campws.  
5.2.2 Y pedwar Ymddiriedolwr Sabothol
5.2.3 Cadeirydd Cyngor Undeb y Myfyrwyr, sef unigolyn a etholir drwy bleidlais traws-gampws gan yr holl Aelodau Llawn. 
5.2.4 Gall unrhyw Aelod Llawn o Undeb y Myfyrwyr fynychu cyfarfod o Gyngor Undeb y Myfyrwyr a bydd ganddo'r hawl i siarad. 

5.3 Rheolau Sefydlog
5.3.1 Cadeirydd
5.3.1.1 Bydd Cadeirydd Cyngor Undeb y Myfyrwyr yn cynnal trefn briodol o fewn y cyfarfod, yn sicrhau bod y cyfarfod yn rhedeg yn ôl yr agenda ac ar amser. Bydd hefyd yn gyfrifol am sicrhau bod polisïau'r Undeb yn cael eu dilyn gydol y cyfarfod.
5.3.1.2 Cyfrifoldeb y Cadeirydd yw sicrhau bod y drafodaeth yn gytbwys, yn hysbys ac yn deg.
5.3.1.3 Os nad yw'r Cadeirydd ar gael, caiff y cyfarfod y gadeirio gan Lywydd Grŵp Undeb y Myfyrwyr neu Aelod Llawn o Undeb y Myfyrwyr a enwebir ganddo. 
5.3.1.4 Gall y Cadeirydd ymddiswydo ar unrhyw amser, neu gellir ei diswyddo drwy bleidlais fwyafrifol o Gyngor Undeb y Myfyrwyr. Os digwydd hyn, dylai Swyddog Etholiadau Undeb y Myfyrwyr drefnu etholiad traws-gampws ar gyfer Cadeirydd newydd cynted â phosib. Yn y cyfamser, dylid dilyn y protocol a amlinellir yn 5.3.1.3. 
5.3.1.5 Gall y Cadeirydd wahodd unrhyw un i siarad mewn Cyngor Undeb y Myfyrwyr, cyn belled nad ydynt yn gweithredu'n groes i unrhyw bolisïau'r Undeb.

5.3.7 Cysylltir ag unrhyw aelod sy’n methu â mynychu cyfarfod heb ymddiheuriadau i sefydlu gallu’r aelod dan sylw i barhau fel aelod o’r Cyngor, a’u diddordeb mewn gwneud hynny. Os ydynt yn methu dau gyfarfod, ystyrir eu bod wedi ymddiswyddo a defnyddir y broses gyfethol i lenwi’r rôl wag

5.3.2 Agenda
5.3.2.1 Bydd gan bob Aelod Llawn o Undeb y Myfyrwyr gyfle i osod eitemau ar yr agenda, a chaiff yr agenda a phapurau eraill eu hanfon allan a'u gwneud yn gyhoeddus o leiaf wythnos cyn y cyfarfod.

5.3.3 Polisïau ar gyfer trafodaeth
5.3.3.1 At ddibenion Cyngor Undeb y Myfyrwyr, diffinnir 'polisi' fel a ganlyn:
5.3.3.1.1 Cwestiwn neu osodiad; ac yna'r tair adran ganlynol:
5.3.3.1.2 Cred yr Undeb; disgrifiad o'r sefyllfa bresennol parthed y polisi;
5.3.3.1.3 Cred yr Undeb Ymhellach; dadl o blaid darbwyllo Undeb y Myfyrwyr i fabwysiadu'r polisi; a
5.3.3.1.4 Penderfyna'r Undeb; disgrifiad o'r hyn sydd disgwyl i'r Undeb ei wneud o ganlyniad i basio'r polisi
5.3.3.2 Dylid cyflwyno polisïau mewn ysgrifen, wythnos cyn y cyfarfod.

5.3.4 Trafodaeth o'r Polisïau
5.3.4.1 Trafodir polisïau fel a ganlyn: 
5.3.4.1.1 Caiff y syniad ei gyflwyno gan y sawl â'i cynigiodd, neu gan Aelod Llawn o'u dewis nhw;
5.3.4.1.2 Sesiwn Cwestiwn ac Ateb. 
5.3.4.1.3 Trafodaeth agored ar bolisi, a all gynnwys newidiadau a/neu awgrymiadau ychwanegol y gall y cynigydd gytuno arnynt, neu fynd i bleidlais os oes angen.

5.3.5 Pleidleisio
5.3.5.1 Caiff polisïau eu mabwysiadu ar sail mwyafrif o'r bleidlais, ond mae angen mwyafrif o ddwy-ran-o-dair i basio gwelliannau cyfansoddiadol. Er mwyn eglurder, ni chaiff unrhyw un sy'n ymatal ei bleidlais ei gynnwys yn y ddwy-ran-o-dair. 
5.3.5.2 Cynhelir pleidlais gyffredin drwy godi dwylo, er y gall unrhyw aelod o Undeb y Myfyrwyr wneud cais am bleidlais gudd. 
5.3.5.3 Y cworwm at ddibenion pleidleisio fydd 50% +1 o Gyngor Undeb y Myfyrwyr

5.3.6 Gellir cynnal cyfarfodydd Cyngor yr Undeb naill ai wyneb-yn-wyneb neu trwy ddulliau ar-lein.

 

 

6. Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol

Mae'r is-ddeddf hon i'w darllen yng nghyd-destun Erthygl 21 o'r Memorandwm ac Erthyglau Cydgysylltiad 

6.    Diben
6.1    Mae'r Cyfarfod Cyffredinol yn bodoli i'r dibenion canlynol:
6.1.1    Trafod a gosod polisi'r Undeb.
6.1.2    Adolygu, arwain, dal i gyfrif a chreu prosiectau ar gyfer yr Ymddiriedolwyr Sabothol.
6.1.3    Trafod materion sy'n berthnasol i gorff myfyrwyr Prifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant.
6.1.4    Derbyn a chymeradwyo Adroddiad Blynyddol a chyfrifon ariannol Ymddiriedolwyr Undeb y Myfyrwyr ac adroddiad y Swyddog Etholiadau Allanol. 

6.2    Amseru
6.2.1    Cynhelir un Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol ym mhob blwyddyn academaidd.
6.2.2    Ni chynhelir CC na CCB yn ystod cyfnod gwyliau. Ystyrir gwyliau i fod unrhyw amser y tu allan i ddyddiadau swyddogol tymor PCYDDS.

6.3    Rheolau Sefydlog
6.3.1    Caiff y Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol ei alw, ei hysbysebu a'i gynnal yn unol â'r rheolau a amlinellir isod.
6.3.1.1    Gall unrhyw aelod sy'n bresennol gyflwyno unrhyw un o'r cynigion gweithdrefnol canlynol:
6.3.1.1.1    Cynnig o ddiffyg hyder yn y Cadeirydd ar gyfer gweddill y cyfarfod
6.3.1.1.2    Herio dyfarniad y Cadeirydd
6.3.1.1.3    Y dylid trafod y cynnig fesul rhannau
6.3.1.1.4    Y dylid pleidleisio ar y mater
6.3.1.1.5    Y dylid ailgyfri'r bleidlais
6.3.1.1.6    Y dylid newid trefn y busnes
6.3.1.2    Er mwyn pasio cynnig gweithdrefnol, rhaid iddo gael ei gytuno gan fwyafrif syml o'r rheiny sy'n bresennol ar yn gymwys i bleidleisio.
6.3.1.3 Gellir cynnal Cyfarfodydd Cyffredinol naill ai wyneb-yn-wyneb neu trwy ddulliau ar-lein.
 

6.3.2    Agenda
6.3.2.1    Bydd gan bob Aelod Llawn o Undeb y Myfyrwyr gyfle i osod eitemau ar yr agenda, a bydd ganddynt fynediad i'r agenda a phapurau eraill o leiaf wythnos cyn y cyfarfod.

6.3.3    Cynigion ar gyfer trafodaeth
6.3.3.1    Caiff cynigion eu trafod yn y cyfarfod cyn belled â'u bod:
6.3.3.2    Wedi'u cyflwyno erbyn y dyddiad cau ar gyfer cynigion, neu wedi'u derbyn gan yr Is-bwyllgor Llywodraethiant fel cynnig brys.
6.3.3.3    Wedi'u paratoi yn y ffurf y cytunwyd arni, h.y. Cred yr Undeb, Cred yr Undeb Ymhellach; Penderfyna'r Undeb'.
6.3.3.4    Wedi'u cyflwyno a'u henwebu gan ddau Aelod Llawn o Undeb y Myfyrwyr.
6.3.3.5    Wedi'u derbyn gan yr Is-bwyllgor Llywodraethiant. Ni fydd yr Is-bwyllgor ond yn cymeradwyo cynigion sy'n galw am weithred a fyddai'n gyfreithlon i Undeb y Myfyrwyr ei chyflawni. 

6.3.4    Trafod cynigion
6.3.4.1    Trafodir cynigion fel a ganlyn:
6.3.4.1.1    (a.) Araith o blaid (2 funud), eiddo'r sawl a'i cyflwynodd
6.3.4.1.2    (b.) Araith yn erbyn (2 funud), agored
6.3.4.1.3    (c.) Trafodaeth fasged – rhaid i'r ddadl fod yn gytbwys. Mae hyn yn parhau tra bydd cydbwysedd, neu tan fydd y Cadeirydd yn penderfynu ei bod er lles y cyfarfod i symud ymlaen (1 funud yr un)
6.3.4.1.4    (d.) Cwestiynau anffurfiol; caiff y rheiny sy'n bresennol holi cwestiynau i'r sawl a gynigiodd y cynnig er mwyn egluro gwybodaeth.
6.3.4.1.5    (e.) Crynodeb (1 funud), eiddo'r eilydd
6.3.4.1.6    (f.) Pleidlais.

6.3.5    Pleidleisio 
6.3.5.1    Caiff cynigion polisi a newidiadau yn yr agenda eu penderfynu drwy bleidlais fwyafrifol syml; mae angen mwyafrif o ddwy-ran-o-dair i newid y Memorandwm ac Erthyglau Cydgysylltiad a'i is-ddeddfau.
6.3.5.2    Cynhelir pob pleidlais drwy godi dwylo.
6.3.5.3    Y cworwm at ddibenion pleidleisio fydd 50 Aelod Llawn.

 

7. Swyddogion 

7.1     Prif Swyddogion yr Undeb
7.1.1     Ystyrir y 'swyddogion sabothol' canlynol i fod yn brif swyddogion yr Undeb, ac maent yn gweithredu'n amodol ar ofynion Deddf Addysg 1994:

a. Llywydd y Grŵp
b. Llywydd, Campws Caerfyrddin
c. Llywydd, Campws Llambed 
d. Llywydd, Campws Abertawe

7.1.2     Mae cyfrifoldebau pob Swyddog Sabothol yn cynnwys:
7.1.2.1    Gweithio mewn ffordd sy'n hyrwyddo gwerthoedd a chenhadaeth Undeb y Myfyrwyr ac sydd ddim yn dwyn anfri ar yr Undeb.
7.1.2.2     Cynrychioli barn myfyrwyr yn effeithiol i'r Brifysgol a rhanddeiliaid eraill er mwyn hyrwyddo profiad myfyrwyr ym Mhrifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant.
7.1.2.3    Cyfranogi'n llawn yng nghylchred pwyllgorau'r Brifysgol drwy fynychu pwyllgorau, grwpiau a byrddau dynodedig a chynrychioli buddiannau myfyrwyr UMYDDS. 
7.1.2.4    Sicrhau bod yr Undeb yn gweithredu'n unol â'i gyfansoddiad a'i is-ddeddfau.
7.1.2.5    Gweithredu'n dryloyw, a darparu myfyrwyr â'r diweddaraf drwy erthyglau, blogs a dulliau eraill o gyfathrebu fel yr ystyrir i fod yn briodol. 
7.1.2.6    Deall sut mae materion polisi Addysg Uwch yn effeithio ar fyfyrwyr y presennol a'r dyfodol, rhannu gwybodaeth a chyd-drefnu myfyrwyr i weithredu er eu budd eu hunain. 
7.1.2.7    Annog myfyrwyr i gyfranogi mewn gweithgareddau sy'n cryfhau llais myfyrwyr, yn gwella eu profiad yn y Brifysgol, yn datblygu eu sgiliau a/neu'n creu cymuned ffyniannus ac apelgar.
7.1.2.8    Gweithredu fel 'Ymddiriedolwr Sabothol' ar Fwrdd Ymddiriedolwyr UMYDDS yn unol ag Erthyglau 24-50 o'r Memorandwm ac Erthyglau Cydgysylltiad.  
7.1.2.9    Hyrwyddo polisïau craidd yr UM, gan gynnwys ymrwymiad i gyfleoedd cyfartal; dim goddefgarwch i aflonyddu; cynaladwyedd; a dwyieithrwydd a'r Gymraeg. 
7.1.2.10    Cynyddu cyfranogiad myfyrwyr ym mhob agwedd o brosesau, strwythurau a gweithgareddau'r Undeb.
7.1.2.11     Gweithio gyda'i gilydd fel tîm i gryfhau a hyrwyddo amcanion Undeb y Myfyrwyr.


7.1.3    Mae cyfrifoldebau Llywydd y Grŵp yn cynnwys:
7.1.3.1    Cynrychioli myfyrwyr ar gampysau Llundain a Chaerdydd a datblygu system o gynrychiolaeth ar y campysau hynny sy'n gweithio dros anghenion y myfyrwyr.
7.1.3.2    Cynnal cysylltiad â chynrychiolwyr yn y colegau sy'n bartneriaid i UMYDDS, a lle nad oes cynrychiolwyr, gweithio gyda swyddogion cydlynu myfyrwyr i sicrhau bod myfyrwyr ar gyrsiau PCYDDS yn cael eu cynrychioli'n effeithiol.
7.1.3.3    Cynrychioli Undeb y Myfyrwyr yng Nghyngor y Brifysgol a Senedd y Brifysgol.
7.1.3.4    Cadeirio'r Pwyllgor Gwaith, a chynorthwyo â gwaith Llywyddion y Campysau.
7.1.3.5    Mynychu Cyngor Undeb y Myfyrwyr, Cynghorau Myfyrwyr y Campws, a'r Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol, ac adrodd yn ôl iddynt. 


7.1.4    Mae cyfrifoldebau Llywyddion y Campysau'n cynnwys: 
7.1.4.1    Goruchwylio'r ddarpariaeth o weithgareddau a chyfleusterau ansawdd uchel ar gyfer myfyrwyr, a datblygu'r ystod o weithgareddau a chyfleusterau sydd ar gael ar bob campws.
7.1.4.2    Datblygu cyfleoedd i fyfyrwyr gyfranogi'n lleol mewn gweithgareddau a gwirfoddoli.
7.1.4.3    Cynorthwyo â datblygiad system gynrychiolaeth y myfyrwyr a darparu cyngor, arweiniad a chymorth i Gynrychiolwyr Cwrs a Chyfadran fel bo angen.
7.1.4.4    Sicrhau bod gwybodaeth yn cael ei chasglu a'i hadrodd yn ôl rhwng Undeb y Myfyrwyr, y Brifysgol a Myfyrwyr parthed materion o bwys, buddugoliaethau a heriau. 
7.1.4.5    Hyrwyddo a chyfeirio myfyrwyr at wasanaethau cymorth perthnasol y Brifysgol.
7.1.4.6    Cefnogi mentrau sy'n hyrwyddo llesiant myfyrwyr ac yn hybu cydlyniad cymunedol. 
7.1.4.7    Mynychu Cynghorau Undeb y Myfyrwyr, Cynghorau Myfyrwyr y Campws perthnasol, a'r Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol, ac adrodd yn ôl iddynt.


7.2    Swyddogion Rhan-Amser
7.2.1 Mae'r canlynol yn swyddogion rhan-amser ar Gyngor Myfyrwyr Campws Caerfyrddin:

a.    Swyddog y Myfyrwyr Croenddu a Lleiafrifoedd Ethnig
b.    Swyddog Cynrychioli Clybiau
c.    Swyddog y Myfyrwyr LHDT+
d.    Swyddog yr Amgylchedd
e.    Swyddog y Myfyrwyr Rhyngwladol
f.    Swyddog y Myfyrwyr Hŷn a Rhan-Amser
g.    Swyddog y Myfyrwyr Ôl-Raddedig
h.    Swyddog Ymgysylltiad Myfyrwyr
i.    Swyddog Myfyrwyr ag Anableddau
j.    Swyddog y Myfyrwyr Traws
k.    Swyddog Materion Cymreig
l.    Swyddog Rhyddhad y Menywod

7.2.2 Mae'r canlynol yn swyddogion rhan-amser ar Gyngor Myfyrwyr Campws Abertawe:
a.    Swyddog Amrywioldeb Diwylliannol
b.    Swyddog Digwyddiadau
c.    Swyddog yr Amgylchedd
d.    Swyddog Tai
e.    Swyddog y Myfyrwyr Rhyngwladol
f.    Swyddog y Myfyrwyr LHDT+
g.    Swyddog yr Ôl-Raddedigion a Myfyrwyr Hŷn
h.    Cynrychiolydd Chwaraeon
i.    Cynrychiolydd Cymdeithasau
j.    Swyddog Ymgysylltiad Myfyrwyr
k.    Swyddog Myfyrwyr ag Anableddau
l.    Swyddog y Myfyrwyr Traws
m.    Swyddog Materion Cymreig
n.    Swyddog y Menywod


7.2.3 Mae'r canlynol yn swyddogion rhan-amser ar Gyngor Myfyrwyr Campws Llambed: 
a.    Swyddog Llety
b.    Swyddog Amrywioldeb Diwylliannol
c.    2 x Swyddog Cyffredinol Rhan-amser
d.    Swyddog yr Amgylchedd
e.    Swyddog y Myfyrwyr Rhyngwladol
f.    Swyddog y Myfyrwyr LHDT+
g.    Swyddog Iechyd Meddwl a Myfyrwyr ag Anableddau
h.    Swyddog y Myfyrwyr Hŷn ac Ôl-raddedig
i.    Swyddog Chwaraeon
j.    Swyddog y Cymdeithasau
k.    Swyddog Ymgysylltiad Myfyrwyr
l.    Swyddog y Myfyrwyr Traws
m.    Swyddog Gwirfoddoli
n.    Swyddog yr Iaith Gymraeg
o.    Swyddog Rhyddhad y Menywod


7.2.4: Mae cyfrifoldebau pob swyddog rhan-amser yn cynnwys:
7.2.4.1    Gweithio gyda'r Llywydd Campws priodol i osod amcanion penodol i'w rôl ar gyfer eu blwyddyn yn y swydd.
7.2.4.2    Adrodd yn ôl ar gynnydd yn erbyn eu hamcanion i bob cyfarfod o Gyngor Myfyrwyr y Campws.
7.2.4.3    Mynychu cyfarfodydd Cyngor Myfyrwyr eu Campws ac adrodd yn ôl i gorff y myfyrwyr ar waith y Swyddogion Sabothol ac Undeb y Myfyrwyr. 
7.2.4.4    Casglu adborth gan fyfyrwyr ar destunau sy'n berthnasol i brofiad myfyrwyr ac adrodd syniadau'n ôl i Gyngor Myfyrwyr y Campws priodol. 
7.2.4.5    Hyrwyddo polisïau craidd yr UM, gan gynnwys ymrwymiad i gyfleoedd cyfartal; dim goddefgarwch i aflonyddu; cynaladwyedd; a dwyieithrwydd a'r Gymraeg. 
7.2.4.6    Gweithio gyda swyddogion a staff yr UM i gynnal digwyddiadau, ymgyrchoedd neu weithgareddau eraill wedi'i bwriadu i hybu profiad myfyrwyr PCYDDS. 


 

8. Bwrdd yr Ymddiriedolwyr

Mae'r is-ddeddf hon i'w darllen yng nghyd-destun Rhan 3, Erthyglau 24 -50 o Femorandwm ac Erthyglau Cydgysylltiad UMYDDS.


8.1.1    Diben, Strwythur a Dirprwyo
8.1.1    Caiff diben, pwerau a chyfrifoldebau Bwrdd yr Ymddiriedolwyr eu disgrifio yn Rhan 3 o'r Memorandwm ac Erthyglau Cydgysylltiad.
8.1.2    Mae'r Ymddiriedolwyr yn rhydd i strwythuro cyfarfodydd Bwrdd yr Ymddiriedolwyr fel y gwelant yn dda, cyn belled â bod yr amodau a amlinellir yn Rhan 3 o'r Memorandwm ac Erthyglau Gydgysylltiad yn cael eu diwallu.
8.1.3    Gall yr Ymddiriedolwyr ddirprwyo cyfrifoldebau gweithredol i staff priodol ac is-bwyllgorau yn ôl yr angen.
8.1.4    Gellir cynnal cyfarfodydd Bwrdd yr Ymddiriedolwyr ac is-bwyllgorau naill ai wyneb-yn-wyneb neu trwy ddulliau ar-lein.


8.2 Penodiad Ymddiriedolwyr a'u Cyfnod yn y Swydd
8.2.1     Bydd Ymddiriedolwyr Allanol ac Alumni yn dechrau yn eu rôl o'r dyddiad y penodwyd hwy gan Fwrdd yr Ymddiriedolwyr am gyfnod yn y swydd fel y disgrifir yn Erthyglau 27 a 28.
8.2.2    Dan amgylchiadau cyffredin, bydd Ymddiriedolwyr sy'n Swyddogion neu'n Fyfyrwyr yn dechrau yn y rôl ar 1 Gorffennaf yn y flwyddyn yr etholwyd hwy, a bydd eu cyfnod yn y swydd yn dod i ben am 23:59 ar 31 Mehefin y flwyddyn ganlynol.
8.2.1     Os oes swydd wag ar gyfer rôl Ymddiriedolwr sy'n Swyddog neu'n Fyfyriwr, yna caiff is-etholiad ei alw, gan ddilyn y weithdrefn a amlinellir yn Is-ddeddf 2. Caiff eu cyfnod yn y rôl ei benderfynu gan Fwrdd yr Ymddiriedolwyr, a daw i ben yn unol ag Ymddiriedolwyr etholedig eraill.

8.3 Rôl, Cyfrifoldebau a Disgwyliadau Ymddiriedolwyr

8.3.1     Mae disgwyl i bob Ymddiriedolwr wneud y canlynol:

8.3.1.1     Cynnal Cenhadaeth, Gweledigaeth a Gwerthoedd Undeb y Myfyrwyr bob amser.
8.3.1.2     Cadw at saith Egwyddor Nolan ar gyfer Bywyd Cyhoeddus wrth weithredu eu dyletswyddau; y rhain yw bod yn Anhunanol, Didwyll, Gwrthrychol, Atebol, Agored, Gonest a dangos Arweinyddiaeth.
8.3.1.3     Mynychu pob cyfarfod Bwrdd yr Ymddiriedolwyr, ac is-bwyllgorau priodol, neu anfon ymddiheuriadau ysgrifenedig ymlaen llaw.
8.3.1.4     Hyrwyddo gwaith, amcanion ac ideoleg yr Undeb, gan gynnal cyfrinachedd lle bo angen.
8.3.1.5     Dychmygu, monitro a gwerthuso cyfeiriad strategol yr Undeb.
8.3.1.6     Cynnal diddordeb gweithredol yn yr Undeb a sicrhau eu bod nhw wedi'u paratoi a'u briffio'n briodol er mwyn eu galluogi i wneud penderfyniadau deallus er budd myfyrwyr PCYDDS.
8.3.1.7     Cyfrannu at ddatblygiad parhaus Bwrdd Ymddiriedolwyr sy'n perfformio'n dda.
8.3.1.8     Cymryd rhan mewn gweithgareddau ychwanegol priodol, fel y penderfyna Bwrdd yr Ymddiriedolwyr at ddibenion hyrwyddo'r Undeb.
8.3.1.9     Sicrhau bod yr Undeb yn:  cydymffurfio â phob deddfwriaeth berthnasol a'r ddogfen lywodraethu hon; yn defnyddio cyllid ac asedau elusennol at ddibenion hyrwyddo'r Undeb yn unig; ac yn sicrhau dyfodol ariannol llewyrchus.
8.3.1.10 Cymryd camau priodol i osgoi gweithgareddau a allai beri risg diangen i asedau, adnoddau neu enw da'r elusen. 
reputation at undue risk.
8.3.1.11 Adrodd yn ôl ar gynnydd Cyngor Undeb y Myfyrwyr ddwywaith y flwyddyn, ac i'r Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol bob blwyddyn.  

8.3.2 Gwerthuso a Rheoli Perfformiad y Prif Weithredwr
8.3.2.1     Yn unol ag Erthygl 37.4 mae Bwrdd yr Ymddiriedolwyr yn gyfrifol am ddarparu'r Prif Weithredwr â rheolaeth perfformiad a gwerthusiad blynyddol priodol.
8.3.2.2      Bydd Cadeirydd y Bwrdd yn cynnig proses werthuso bob blwyddyn i'w chymeradwyo gan Fwrdd yr Ymddiriedolwyr; caiff y broses werthuso ei goruchwylio gan y Cadeirydd a'r Dirprwy Gadeirydd, fydd yn adrodd yn ôl i'r Bwrdd pan gaiff ei chwblhau.  
8.3.2.5     Dylid cwblhau gwerthusiad y Prif Weithredwr cyn diwedd cyfnod trosglwyddo'r awenau i'r swyddogion sabothol newydd, er mwyn caniatáu i'r tîm sydd ar fin gadael a'r tîm newydd gael cyfranogi yn y broses. 
8.4     Is-Bwyllgorau'r Bwrdd
8.4.1     Caiff Bwrdd yr Ymddiriedolwyr sefydlu is-bwyllgorau, gweithgorau neu grwpiau tasg a gorffen, i gwrdd yn ôl y galw er mwyn darparu fforwm manylach ar gyfer trafodaeth a/neu i ddarparu ar gyfer anghenion gweithredol a monitro.
8.4.2     Dylai'r bwrdd sicrhau bod y strwythur is-bwyllgorau'n gweithio'n effeithiol ac yn effeithlon, a bod cylch gorchwyl a gofynion adrodd yn ôl pob is-bwyllgor yn cael eu deall yn eglur.

8.4.3     Is-Bwyllgor Llywodraethiant, Enwebiadau a Phenodiadau (PLlEPh)
8.4.3.1     Diben
8.4.3.1.1 Sicrhau bod Undeb y Myfyrwyr yn gweithredu model llywodraethiant sy'n addas at ddibenion y mudiad, ac sy'n unol â'r weledigaeth a'r gwerthoedd a gyhoeddir.
8.4.3.1.2 Sicrhau bod Undeb y Myfyrwyr yn gweithredu prosesau a gweithdrefnau recriwtio, hyfforddi, monitro a gwerthuso digonol.
8.4.3.1.3 Gwerthuso a monitro perfformiad Bwrdd yr Ymddiriedolwyr ac ystyried cynllunio ar gyfer dilyniant strategol. 
8.4.3.1.4 Goruchwylio'r broses recriwtio a dethol ar gyfer Ymddiriedolwyr Allanol ac Alumni, yn ogystal â swyddi staff parhaol yn Undeb y Myfyrwyr.
8.4.3.1.5 Adolygu ymagwedd Undeb y Myfyrwyr at reoli perfformiad er mwyn sicrhau bod cyfleoedd hyfforddiant a datblygiad yn cael eu canfod. 
8.4.3.1.6 Gwerthuso a monitro perfformiad Bwrdd yr Ymddiriedolwyr a chanfod meysydd ar gyfer hyfforddiant neu arbenigedd ychwanegol.   
8.4.3.1.7 Ystyried cynllunio ar gyfer dilyniant ar lefel y Bwrdd, yn ogystal â nodi, asesu a gwneud argymhellion i Fwrdd yr Ymddiriedolwyr parthed Ymddiriedolwyr newydd. 
8.4.3.1.8 Goruchwylio'r broses werthuso flynyddol a pherfformiad y Prif Weithredwr. 
8.4.3.1.9 Argymell penodiad Swyddog Etholiadau Undeb y Myfyrwyr i'r Bwrdd yn flynyddol.
8.4.3.1.10 Ymgymryd â chyfrifoldebau yn unol â'r hyn y bydd Bwrdd yr Ymddiriedolwyr yn ei benderfynu. 
8.4.3.2 Aelodaeth
8.4.3.2.1 Gall Bwrdd yr Ymddiriedolwyr benderfynu ar aelodaeth y PLlEPh yn flynyddol, ond fel arfer bydd yn cynnwys: 4 Ymddiriedolwr Sabothol ac 1 Ymddiriedolwr Allanol fel aelodau llawn. Prif Weithredwr a Rheolwr Adnoddau Dynol UMYDDS fel aelodau ex-officio.
8.4.3.2.2 Gellir hefyd gwahodd unigolion eraill i fynychu cyfarfodydd o bryd i'w gilydd, i ddarparu'r Is-bwyllgor â gwybodaeth ar eitemau penodol ar yr agenda.

8.4.4    Is-Bwyllgor Adnoddau Dynol a Chyflogau (PADCh)
8.4.4.1 Diben
8.4.4.1.1 Gosod ac adolygu polisïau Adnoddau Dynol a chyflogau Undeb y Myfyrwyr a monitro materion perthnasol.
8.4.4.1.2 Adolygu a gwneud argymhellion i'r Bwrdd parthed y cyflog lwfans byw mae Swyddogion Sabothol yn ei dderbyn.
8.4.4.1.3 Adolygu a gwneud argymhellion i'r Bwrdd parthed polisïau cyflogaeth a buddion y mudiad. 
8.4.4.1.4 Argymell y lefel cyflog ar gyfer pob swydd staff newydd yn Undeb y Myfyrwyr.   
8.4.4.1.5 Ystyried ceisiadau a wneir gan swyddogion, rheolwyr neu staff fyddai'n cael effaith sylweddol ar gostau cyflogau Undeb y Myfyrwyr. 
8.4.4.1.6 Monitro effeithiolrwydd prosesau sefydlu, hyfforddi, gwerthuso a mesur perfformiad staff a swyddogion sabothol o fewn Undeb y Myfyrwyr. 
8.4.4.1.7 Ymgymryd â chyfrifoldebau yn unol â'r hyn y bydd Bwrdd yr Ymddiriedolwyr yn ei benderfynu. 
8.4.4.2 Aelodaeth
8.4.4.2.1 Gall Bwrdd yr Ymddiriedolwyr benderfynu ar aelodaeth y PADCh yn flynyddol, ond fel arfer bydd yn cynnwys: 3 Ymddiriedolwr Allanol (1 fel Cadeirydd), 1 Swyddog Sabothol, 1 Myfyriwr Ymddiriedolwr ac un aelod a benodir yn allanol fel aelodau llawn. Prif Weithredwr a Chyfarwyddwr Adnoddau Dynol UMYDDS fel aelodau ex-officio.
8.4.4.2.2 Gellir hefyd gwahodd unigolion eraill i fynychu cyfarfodydd o bryd i'w gilydd, er mwyn darparu'r Is-bwyllgor â gwybodaeth ar eitemau penodol ar yr agenda.

8.4.5    Is-bwyllgor Cyllid (PC)
8.4.5.1     Diben
8.4.5.1.1 Darparu arolygaeth strategol a chanllawiau gweithredol ar fecanweithiau  a pherfformiad cyllidol Undeb y Myfyrwyr; craffu ar y cyllid rhwng cyfarfodydd Bwrdd yr Ymddiriedolwyr; a sicrhau bod Undeb y Myfyrwyr yn rheoli ei adnoddau ariannol yn effeithiol a'i fod yn diwallu ei anghenion statudol o ran adrodd yn ôl.
8.4.5.1.2 Cynghori Bwrdd yr Ymddiriedolwyr o ran rheolaeth gywir o adnoddau ariannol yr Undeb.
8.4.5.1.3 Cymeradwyo'r broses gynllunio a chyllidebu, gan sicrhau ei bod yn gyfreithlon, yn gyfrifol ac wedi'i chynllunio i weithredu'r nodau ac amcanion a amlinellir yng nghynllun strategol Undeb y Myfyrwyr.
8.4.5.1.4 Monitro'r gyllideb flynyddol y cytunwyd arni a chynghori Bwrdd yr Ymddiriedolwyr ynglŷn ag unrhyw faterion o bryder, ynghyd ag ystyried ac argymell i Fwrdd yr Ymddiriedolwyr unrhyw gynigion ar gyfer gwelliannau sylweddol i'r gyllideb yn ystod y flwyddyn. 
8.4.5.1.5 Cynghori Bwrdd yr Ymddiriedolwyr ar unrhyw ffactorau, mewnol neu allanol, a allai gael effaith sylweddol ar gyllideb yr Undeb. 
8.4.5.1.6 Darparu awdurdod ar gyfer y canlynol:
i. Sefydlu a chau cyfrifon banc yr Undeb
ii. Cymeradwyo benthyciadau hir-dymor a byr-dymor
8.4.5.1.7. Sicrhau bod gan y Bwrdd fynediad i gyngor cyllidol proffesiynol allanol lle bo angen hynny.
8.4.5.1.8 Cynorthwyo'r Prif Weithredwr a'r Pennaeth Cyllid i sicrhau bod adroddiadau cyllidol statudol a rheoliadol yn cael eu darparu'n brydlon, a'u bod yn cydymffurfio â'r rheoliadau angenrheidiol a chanllawiau arferion gorau. 
8.4.5.1.9 Ymgymryd â chyfrifoldebau yn unol â'r hyn y bydd Bwrdd yr Ymddiriedolwyr yn ei benderfynu. 
8.4.5.2 Aelodaeth
8.4.5.2.1 Gall Bwrdd yr Ymddiriedolwyr benderfynu ar aelodaeth y PC yn flynyddol, ond fel arfer bydd yn cynnwys: 3 Ymddiriedolwr Sabothol; 1 Myfyriwr Ymddiriedolwr; 1 Ymddiriedolwr Allanol a Dirprwy Is Ganghellor (Cyllid ac Adnoddau) PCYDDS (neu eu henwebai) fel aelodau llawn.  Y Prif Weithredwr a'r Rheolwr Busnes a Chyllid fel aelodau ex officio.
8.4.5.2.2 Gellir hefyd gwahodd unigolion eraill i fynychu cyfarfodydd o bryd i'w gilydd, i ddarparu'r Is-bwyllgor â gwybodaeth ar eitemau penodol ar yr agenda.

8.4.6    Is-Bwyllgor Archwiliad a Risg (PAR)
8.4.6.1     Diben
8.4.6.1.1 Darparu goruchwyliaeth strategol ac adolygu prosesau a gweithdrefnau Undeb y Myfyrwyr (cyllidol ac anghyllidol) er mwyn sicrhau bod rheolau mewnol yn gadarn a bod unrhyw risg yn cael ei chanfod a'i rheoli. 
8.4.6.1.2 Adolygu a monitro cydymffurfiad Undeb y Myfyrwyr â chyfreithiau, rheoliadau a rheolau gweithredu moesegol. 
8.4.6.1.3 Goruchwylio'r broses dethol ac awgrymu penodiad, ail-benodiad a diswyddo archwilwyr allanol Undeb y Myfyrwyr.
8.4.6.1.4 Bod yn gyfrifol am ddigolledi a goruchwylio gwaith yr archwilwyr allanol, derbyn ac adolygu Adroddiad Blynyddol Undeb y Myfyrwyr ynghyd ag unrhyw ddogfennaeth ychwanegol, cyn mynd ati i adolygu a chymeradwyo ymlaen llaw pob gwasanaeth archwilio yr ymgymerir â nhw, yn ogystal â gwasanaethau nad ydynt yn ymwneud ag archwilio. 
8.4.6.1.5 Derbyn a thrafod adroddiad yr Archwilwyr Allanol, a goruchwylio gweithredu unrhyw argymhellion.  
8.4.6.1.6 Monitro rheolaeth fewnol a systemau rheoli risg. 
8.4.6.1.7 Nodi meysydd ar gyfer archwiliad mewnol ac ystyried canfyddiadau adroddiadau.
8.4.6.1.8 Adolygu o bryd i'w gilydd sut y gweithredir polisi a gweithdrefnau, gan sicrhau bod newidiadau mewn gofynion statudol yn cael eu hadlewyrchu yng ngweithgareddau'r Undeb. 
8.4.6.1.9 Sicrhau bod yr Ymddiriedolwyr yn deall lefel y risg i'r sefydliad, beth yw eu cyfrifoldebau personol, a'u bod yn meddu ar y sgiliau angenrheidiol i reoli a lleihau risg.
8.4.6.1.10 Ymgymryd â chyfrifoldebau yn unol â'r hyn y bydd Bwrdd yr Ymddiriedolwyr yn ei benderfynu.
8.4.6.2 Aelodaeth
8.4.6.2.1 Gall Bwrdd yr Ymddiriedolwyr benderfynu ar aelodaeth y PAR yn flynyddol, ond fel arfer bydd yn cynnwys: 2 Ymddiriedolwr Sabothol; 1 Ymddiriedolwr sy'n Fyfyriwr; 1 Ymddiriedolwr Allanol fel aelodau llawn. Y Prif Weithredwr a'r Pennaeth Cyllid fel aelodau ex officio.
8.4.6.2.2 Gellir hefyd gwahodd unigolion eraill i fynychu cyfarfodydd o bryd i'w gilydd, i ddarparu'r Is-bwyllgor â gwybodaeth ar eitemau penodol ar yr agenda.

9. Pwyllgor Gwaith


9.1 Pwrpas a Swyddogaethau

9.1.1 Gwneud penderfyniadau o natur wleidyddol ac adweithiol mewn ymateb i faterion sy'n codi sy'n effeithio ar brofiad myfyrwyr, perthynas â’r sefydliad, a materion eraill y mae'r Pwyllgor yn eu hystyried yn briodol.

9.1.2 Cyfle i Swyddogion sy’n Ymddiriedolwyr rannu diweddariadau a chynnydd ar eu hymgyrchoedd, prosiectau, a maniffestos, a cheisio cyngor a chefnogaeth gan aelodau eraill y Pwyllgor.

9.1.3 Bod yr Uwch Reolwyr yn darparu diweddariadau ar faterion gweithredol i’r Swyddogion mewn modd rheolaidd a ffurfiol, ac i Swyddogion ofyn cwestiynau a derbyn diweddariadau eraill.

  1. 9.1.4  Pan fo angen, gwneud penodiadau i Gynghorau Campws

  2. 9.1.5  Adolygu a derbyn ceisiadau ar gyfer glybiau, cymdeithasau a phrosiectau gwirfoddoli

newydd.

9.1.6 Bydd pob cyfarfod yn cael ei gynnal ar sail agenda y cytunir arni gan y Cadeirydd, gyda'r holl aelodau sy'n mynychu'n rheolaidd (y rhai sy’n pleidleisio a’r rhai sydd heb bleidlais) yn gallu ychwanegu eitemau. Bydd cofnod yn cael ei wneud o bob cyfarfod .

9.1.7 Dylid anfon cofnodion y cyfarfodydd i Gyngor Undeb y Myfyrwyr a Bwrdd Undeb y Myfyrwyr i'w harchwilio.

9.1.8 Dylid cynnal cyfarfodydd o leiaf unwaith y mis.

9.2 Aelodaeth
9.2.1 Ymddiriedolwyr sy'n Swyddogion (yn pleidleisio). Llywydd y Grŵp fydd Cadeirydd y

cyfarfod.

9.2.2 Prif Weithredwr, Pennaeth Busnes a Chyllid, Pennaeth Gwasanaethau Aelodaeth (dim pleidleisio).

9.2.3 Rheolwr Llywodraethu a Gweinyddu (nid pleidleisio, am gefnogaeth ysgrifenyddol). 9.2.4 Unrhyw aelod o staff neu fyfyriwr ar wahoddiad y Pwyllgor (ddim yn pleidleisio).

10. Clybiau, cymdeithasau a phrosiectau gwirfoddoli

10.1 Ethos
10.1.1 Mae Undeb y Myfyrwyr wedi ymrwymo i ddarparu cefnogaeth i fyfyrwyr fynd ati i sefydlu eu clybiau, cymdeithasau a phrosiectau gwirfoddoli eu hunain, am y rhesymau canlynol:
a. Datblygiad personol a phroffesiynol a chyflogadwyedd
b. Creu cymuned myfyrwyr weithredol a ffyniannus 
c. Cynnal dargadwedd a theimlad o berthyn o fewn cymuned y myfyrwyr
d. Hyrwyddo dull o fyw actif ymysg myfyrwyr, ynghyd ag iechyd meddwl positif wrth astudio
e. Hyrwyddo ymgysylltiad ehangach â'r gymuned a theimlad o gyfrifoldeb dinesig 
f. Rhwydweithio a chyfle i ymgysylltu â chymuned y myfyrwyr yn ehangach, ledled y DU 

10.1.2 Dylai pob grŵp dan arweiniad myfyrwyr ethol eu pwyllgorau gan ddilyn canllawiau a gyhoeddir gan Undeb y Myfyrwyr. Dim ond Aelodau Llawn o'r UM gaiff eu hystyried ar gyfer swyddi ar bwyllgorau. 

10.2 Gwneud cais am gydnabyddiaeth fel grŵp o fewn Undeb y Myfyrwyr
10.2.1 Er mwyn gwneud cais i fod yn grŵp o fewn Undeb y Myfyrwyr, rhaid i glwb / cymdeithas neu brosiect gwirfoddoli:
a. Fod ag o leiaf 5 aelod sydd â diddordeb mewn ymuno
b. Bod a thri unigolyn wedi'u henwi (Aelodau Llawn o'r UM) sy'n fodlon ymgymryd â swyddi arweinyddiaeth
c. Bod â chyfansoddiad drafft (mae cyfansoddiad model ar gael o'r UM)
e. Llenwi'r ffurflen gais (ar gael ar wefan yr UM)
f. Cael eu derbyn gan Bwyllgor Gwaith Undeb y Myfyrwyr
10.2.2 Gall grwpiau o fewn Undeb y Myfyrwyr sydd â chydnabyddiaeth swyddogol wneud cais am gyllido gan undeb y Myfyrwyr i gynnal eu gweithgareddau. Bydd Undeb y Myfyrwyr yn cyhoeddi canllawiau cyllidol bob blwyddyn yn esbonio sut i gael gafael ar gyllid a'r hyn y gellir defnyddio'r arian yma ar ei gyfer. 
10.2.3 Mae angen i holl aelodau clybiau, cymdeithasau a phrosiectau gwirfoddoli Undeb y Myfyrwyr brynu'r cerdyn DDS priodol, sy'n cyfrannu at gost cynnal gweithgareddau dan arweiniad myfyrwyr. 

10.3 Clybiau Chwaraeon
10.3.1 Bydd Undeb y Myfyrwyr yn mynd ati bob blwyddyn i gynnal hyfforddiant ar gyfer pwyllgorau clybiau chwaraeon, gan ymdrin (o leiaf) â'r canlynol:
a. Gweithdrefnau Cyllidol
b. Gweithdrefnau Gweinyddol
c. Safonau Ymddygiad
d. Cyfleoedd Datblygu9.3.2 Rhaid i bob clwb fod ag asesiad risg perthnasol ar gyfer pob un o'r gweithgareddau maent yn bwriadu eu cynnal.
10.3.3 Rhaid i bob clwb fod ag o leiaf 2 aelod sydd â chymwysterau Cymorth Cyntaf ar gyfer achosion brys. 
10.3.4 Rhaid i dimoedd BUCS geisio chwarae pob un o'r gemau a drefnwyd, ac mae'n bosib y gellir eu diddymu o Gynghrair, ar gost y clwb, os caiff dwy gêm eu methu yn ystod blwyddyn academaidd.
10.3.5 Gellir ystyried timoedd newydd ar gyfer cystadlaethau BUCS, os ydynt yn ateb y meini prawf canlynol, sef eu bod:
a. Yn gallu dangos fod ganddynt ddigon o aelodau i chwarae'r gemau cynghrair a drefnir ar eu cyfer
b. Wedi cwblhau blwyddyn o gystadlu mewn cynghrair leol neu gystadlaethau cyfeillgar.
c. Wedi dangos eu bod yn rhedeg yn unol â Chod Ymddygiad yr UM (Is-ddeddf 11) ac y byddent yn cael eu hystyried i fod yn llysgenhadon da i Undeb y Myfyrwyr a'r Brifysgol. 

10.4    Cymdeithasau a Phrosiectau Gwirfoddoli
10.4.1 Bydd Undeb y Myfyrwyr yn mynd ati bob blwyddyn i gynnal hyfforddiant ar gyfer pwyllgorau cymdeithasau / gwirfoddoli, gan ymdrin (o leiaf) â'r canlynol:
a. Gweithdrefnau Cyllidol
b. Gweithdrefnau Gweinyddol
c. Safonau Ymddygiad
d. Cyfleoedd am Ddatblygiad
10.4.2    Rhaid i bob grŵp fod ag asesiad risg perthnasol ar gyfer pob un o'r gweithgareddau maent yn bwriadu eu cynnal.
10.4.3    Rhaid i bob grŵp fod ag o leiaf 2 aelod sydd â chymwysterau Cymorth Cyntaf ar gyfer achosion brys.

10.5    Cwynion
10.5.1    Ymdrinnir ag unrhyw gwynion sy'n perthyn i Glybiau, Cymdeithasau a Phrosiectau Gwirfoddoli (a'u haelodau) drwy'r broses Ddisgyblaeth a amlinellir yn Is-ddeddf 12. 

 


11. Academaidd Weithredol

11.1 Partneriaeth
11.1.1 Mae Undeb y Myfyrwyr yn gyfrifol am redeg system gynrychiolaeth academaidd weithredol, mewn partneriaeth â PCYDDS fel yr amlinellir ym Mhennod 12 o'r llawlyfr Ansawdd Academaidd.

11.2 Cynrychiolwyr Cyfadran
11.2.1 Etholir y Cynrychiolwyr Cyfadran canlynol yn Ebrill / Mai bob blwyddyn:
11.2.1.1 Cyfadran Busnes a Rheolaeth (Caerfyrddin)
11.2.1.2 Cyfadran Busnes a Rheolaeth (Abertawe)
11.2.1.3 Cyfadran Addysg a Chymunedau (Caerfyrddin)
11.2.1.4 Cyfadran Addysg a Chymunedau (Abertawe)
11.2.1.5 Cyfadran Pensaernïaeth, Cyfrifiadureg a Pheirianneg (Abertawe)
11.2.1.6 Cyfadran Celf a Dylunio (Abertawe)
11.2.1.7 Cyfadran Dyniaethau a'r Celfyddydau Perfformio (Llambed)
11.2.2 Os na chaiff pob swydd ei llenwi yn ystod etholiadau Ebrill / Mai, caiff y swyddi sy'n weddill eu llenwi drwy broses benodi cyn cyfarfodydd cyntaf y Byrddau Cyfadran ym mis Hydref o'r flwyddyn academaidd ganlynol.
11.2.3 Caiff Cynrychiolwyr Cyfadran eu talu am eu gwaith ar raddfa a osodir gan is-bwyllgor Cydnabyddiaeth ac Adnoddau Dynol o Fwrdd yr Ymddiriedolwyr. 
11.2.4 Yn ogystal ag eistedd ar Fwrdd y Gyfadran, mae Cynrychiolwyr Cyfadran hefyd yn aelodau llawn o Gyngor Myfyrwyr y Campws perthnasol.
11.2.5 Bydd Undeb y Myfyrwyr yn cyhoeddi disgrifiad rôl sy'n amlinellu dyletswyddau Cynrychiolwyr Cyfadran yn flynyddol, a hefyd yn darparu hyfforddiant a chymorth cynhwysfawr.    

11.3    Cynrychiolwyr Cwrs
11.3.1    Bydd Undeb y Myfyrwyr yn gweithio gydag Adran Profiad Myfyrwyr y Brifysgol, Cyfadrannau ac Ysgolion Academaidd i sicrhau bod gan fyfyrwyr oll y cyfle i ymgysylltu â phob agwedd o'u profiad addysgol. 
11.3.2    Bydd Undeb y Myfyrwyr yn darparu staff y Brifysgol â chanllawiau a chymorth ar gyfer rhedeg etholiadau cynrychiolwyr cwrs, a byddant yn darparu cyfleoedd hyfforddiant ar gyfer cynrychiolwyr etholedig. 
11.3.3    Bydd Undeb y Myfyrwyr yn cyhoeddi manylion cysylltu cynrychiolwyr etholedig ac yn annog cynrychiolwyr i rwydweithio a rhannu syniadau a materion perthnasol. 
11.3.4    Bydd Undeb y Myfyrwyr yn gweithio gydag Ysgolion Academaidd i ganfod carfannau o fyfyrwyr sydd ag anghenion ymgysylltu arbennig a mynd ati i ddatblygu systemau cynrychiolaeth hyblyg. 

11.4    Cwynion
11.4.1    Ymdrinnir ag unrhyw gwynion sy'n perthyn i Gynrychiolwyr Cyfadran a Chwrs drwy'r broses Ddisgyblaeth a amlinellir yn Is-ddeddf 12. 

 

12. Cod Ymddygiad

12.1 Cod Ymddygiad
12.1.1 Mae Undeb y Myfyrwyr yn disgwyl i bob aelod gynnal safon ymddygiad penodol. Dylai pob aelod:
12.1.1.1 Ymddwyn yn rhesymol a chyfrifol bob amser, a thra byddant yn aelod o'r Undeb; 
12.1.1.2 Dangos parch a dealltwriaeth at holl aelodau cymuned y Brifysgol; 
12.1.1.3 Ymatal rhag unrhyw weithgaredd neu ymddygiad sy'n debygol o ddwyn anfri ar yr Undeb neu'r Brifysgol; 
12.1.1.4 Ymddwyn mewn modd sydd ddim yn tramgwyddo eraill ac ymatal rhag defnyddio iaith anweddus ac ymosodol, naill ai ar lafar, mewn ysgrifen, na mynegi neu gymryd rhan mewn unrhyw fath o ymddygiad camwahaniaethol, gwrth-gymdeithasol neu fwlio; 
12.1.1.5 Trin holl eiddo'r Undeb a'r Brifysgol â pharch, ac ymatal rhag amharu ar fwynhad pobl eraill o gyfleusterau neu ddigwyddiadau'r Undeb; 
12.1.1.6 Cydymffurfio â gofynion rhesymol staff yr Undeb a'r Brifysgol; 
12.1.1.7 Cadw at bolisïau Iechyd a Diogelwch yr Undeb a'r Brifysgol ac unrhyw ofynion penodol sy'n berthnasol i'r ardaloedd hynny lle byddwch chi'n gweithio. Mae copi o'r llawlyfr Iechyd a Diogelwch ar gael er gwybodaeth ar wefan Undeb y Myfyrwyr. Mae'n gyfrifoldeb ar aelodau i ymgyfarwyddo â'r polisi ar gyfer unrhyw ddigwyddiad ac ar bob achlysur.

12.2 Gweithredu'n groes i'r Cod Ymddygiad
12.2.1 Dylid tynnu sylw'r Undeb at unrhyw achosion o weithredu'n groes i'r Cod hwn, ac ymdrinnir ag achosion o'r fath gan ddefnyddio'r Gweithdrefnau Disgyblaeth a amlinellir yn Is-ddeddf 12.
 

 

13. Gweithdrefnau Cwynion a Disgyblaeth

13.1 Gweithdrefn Gwynion
13.1.1 Mae gan unrhyw un sy'n allanol i dîm staff, swyddogion sabothol ac ymddiriedolwyr, sy'n anfodlon â'u hymgysylltiad ag Undeb Myfyrwyr y Drindod Dewi Sant, ei Swyddogion, Staff neu Ymddiriedolwyr, hawl i gwyno.
13.1.2 Ymdrinnir â phob cwynion yn brydlon ac yn deg, a dylid eu hymchwilio a'u datrys yn unol â'r camau canlynol:
    
13.2 Cam 1: Cwyn Anffurfiol
13.2.1 Disgwylir y gellir datrys y rhan fwyaf o gwynion drwy drafod y mater yn anffurfiol cynted â phosib. Dylai'r achwynydd yn gyntaf ddwyn y mater at sylw'r Rheolwr neu Ymddiriedolwr Sabothol priodol sydd yng ngofal y maes perthnasol, fydd yn ceisio datrys y mater drwy drafodaeth anffurfiol.
13.2.2 Mae'r sawl sy'n derbyn cwynion anffurfiol gan fyfyrwyr yn gyfrifol am fynd i'r afael â nhw'n brydlon ac yn deg. Bydd y sawl sy'n derbyn y cwyn fel arfer yn rhoi gwybod i'r achwynydd o fewn pum diwrnod gwaith o dderbyn y cwyn yn y lle cyntaf ynglŷn â pha gamau (os oes unrhyw rai) a gaiff eu cymryd i fynd i'r afael â'r cwyn a'r amserlen ar gyfer y camau hynny.
13.2.3 Os na ddatryswyd y cwyn drwy'r camau uchod, gall yr achwynydd ddwyn y mater at sylw Llywydd Grŵp UMYDDS, a fydd yn cynnal ei ymchwiliad ei hun a dod i ddyfarniad ynghylch y cwyn cyn rhoi gwybod i'r achwynydd. 
13.2.3.1 Os yw'r cwyn yn erbyn aelod staff, bydd Llywydd y Grŵp fel arfer yn pasio'r mater i Brif Weithredwr UMYDDS, fydd yn gyfrifol am fynd i'r afael â'r cwyn ac am roi gwybod i'r achwynydd ynglŷn â'r canlyniad.
13.2.3.2 Os yw'r cwyn yn erbyn Llywydd y Grŵp, yna cyfeirir y mater at Fwrdd yr Ymddiriedolwyr drwy'r Prif Weithredwr, fydd yn cynorthwyo'r Bwrdd i ymchwilio i'r mater. Bydd y Prif Weithredwr yn gyfrifol am roi gwybod i'r achwynydd ynglŷn â'r canlyniad.
13.2.3.3 Os yw'r cwyn yn erbyn y Prif Weithredwr, yna cyfeirir y mater at Fwrdd yr Ymddiriedolwyr drwy Lywydd y Grŵp, fydd yn cynorthwyo'r Bwrdd i ymchwilio i'r mater. Bydd Llywydd y Grŵp yn gyfrifol am roi gwybod i'r achwynydd ynglŷn â'r canlyniad.
13.2.4    Dylid nodi mai proses lafar anffurfiol (neu drwy e-bost os nad yw cyfarfod yn bosib) yw'r cam hwn fel arfer, ac ni chaiff cofnod ysgrifenedig ei gadw o'r mater.

13.3. Cam 2: Cwyn Ffurfiol
12.3.1 Os nad yw'r cwyn wedi cael ei ddatrys mewn ffordd sy'n bodloni'r achwynydd dan Gam 1, gallant wneud cwyn ffurfiol mewn ysgrifen i Lywydd y Grŵp, neu i'r Prif Weithredwr (mewn achos lle mae'r cwyn yn erbyn Llywydd y Grŵp). Bydd Llywydd y Grŵp, neu'r Prif Weithredwr, yn gyfrifol am ymchwilio'r mater, cyflwyno eu canfyddiadau ac argymell datrysiad i Fwrdd yr Ymddiriedolwyr, neu is-bwyllgor perthnasol. Bydd Llywydd y Grŵp, neu'r Prif Weithredwr, yn gyfrifol am roi gwybod i'r achwynydd ynglŷn â'r canlyniad.

13.4 Cam 3: Adolygiad
13.4.1 Os nad yw'r cwyn wedi cael ei ddatrys er boddhad yr achwynydd dan Gamau 1 a 2, gallant wneud cais am gynull cyfarfod o Fwrdd yr Ymddiriedolwyr (neu is-bwyllgor perthnasol) i adolygu'r mater. Rhaid i'r cais gael ei wneud mewn ysgrifen i Lywydd y Grŵp, neu i'r Prif Weithredwr (mewn achos lle mae'r cwyn yn erbyn Llywydd y Grŵp) o fewn un wythnos o dderbyn canlyniad Cam 2, a rhaid trefnu cyfarfod o Fwrdd yr Ymddiriedolwyr (neu is-bwyllgor perthnasol) o fewn un mis o dderbyn y cais ysgrifenedig.
13.4.2 Bydd y cyfarfod adolygu'n dilyn y drefn ganlynol:
13.4.2.1 Mae angen i'r achwynydd fynychu'r cyfarfod a gallant ddod ag aelod llawn arall o UMYDDS gyda nhw.
13.4.2.2 Bydd gofyn i'r achwynydd esbonio'u cwyn a chyflwyno unrhyw dystiolaeth ychwanegol, gyda chymorth eu cydymaith yn ôl y galw. Wedyn mae'n bosib y bydd Bwrdd yr Ymddiriedolwyr yn holi cwestiynau iddynt.
13.4.2.3 Bydd Llywydd y Grŵp a / neu'r Prif Weithredwr wedyn yn ymateb i'r cwyn. Mae'n bosib y bydd Bwrdd yr Ymddiriedolwyr a'r achwynydd (neu eu cydymaith) yn holi cwestiynau iddynt hwythau.
13.4.2.4 Bydd yr achwynydd, eu cydymaith, a naill ai Llywydd y Grŵp a / neu Brif Weithredwr UMYDDS wedyn yn gadael yr ystafell (gan ddibynnu ar bwy y gwnaed y cwyn yn eu herbyn) a bydd Bwrdd yr Ymddiriedolwyr yn gwneud eu penderfyniad terfynol.
13.4.2.5 Bydd yr achwynydd yn derbyn ymateb ysgrifenedig llawn i'w cwyn, a ddylai gynnwys manylion o natur y cwyn, canfyddiadau Bwrdd yr Ymddiriedolwyr, a'r pwyntiau a drafodwyd yn y cyfarfod adolygu.


13.5    Cam 4: Apêl

13.5.1 Os yw'r achwynydd yn anfodlon â phenderfyniad Bwrdd yr Ymddiriedolwyr, gallant ofyn i gael eu cwyn wedi'i adolygu gan y Brifysgol. Rhaid i'r achwynydd ysgrifennu at Lywydd y Grŵp, neu'r Prif Weithredwr os yw'r cwyn yn erbyn Llywydd y Grŵp, gan nodi'r rhesymau dros ofyn am adolygiad a gofyn am gael y mater wedi'i gyfeirio at y Brifysgol.

13.5.1.1 Rhaid i'r rhesymau dros gynnal adolygiad fodloni un o'r meini prawf canlynol:
a. Roedd anghysondebau gweithdrefnol wrth ymchwilio i'r cwyn; neu
b. Gellir cyflwyno tystiolaeth newydd na chyflwynwyd, neu nad ellid disgwyl yn rhesymol iddi fod ar gael i'r ymchwiliad; neu
c. Roedd canfyddiad yr ymchwiliad yn amhriodol yng ngoleuni'r dystiolaeth.

13.5.2 Wedyn cyfeirir y cwyn at y Brifysgol ar gyfer ymchwiliad a dyfarniad. Bydd y Brifysgol yn gyfrifol am hysbysu'r myfyriwr a Llywydd y Grŵp ynglŷn â chanlyniad yr ymchwiliad.
13.5.3 Mae'r uchod yn cynrychioli cam olaf gweithdrefn gwynion UMYDDS.

13.6 Y Weithdrefn Ddisgyblu
13.6.1 Gellir ymdrin ag unrhyw gwynion sy'n ymwneud ag aelodau UMYDDS drwy'r weithdrefn hon. Dylai cwynion am staff a Swyddogion Sabothol UMYDDS ddilyn y gweithdrefnau Adnoddau Dynol mewnol sy'n ffurfio rhan o'r trefniant cytundebol ar gyfer cyflogaeth. 

13.6.2 Ymdrinnir â phob cwynion yn brydlon ac yn deg, a dylid eu hymchwilio a'u datrys yn unol â'r camau canlynol:
13.6.2.1 Rhaid cyflwyno'r cwyn mewn ysgrifen i Lywydd y Grŵp. Rhaid i Lywydd y Grŵp wedyn benderfynu a oes digon o dystiolaeth i gyfiawnhau ymchwiliad i'r cwyn. Os oes, bydd Llywydd y Grŵp yn gofyn i'r Prif Weithredwr gynnal ymchwiliad a datrys y cwyn. 
13.6.2.2 Dylai'r Prif Weithredwr, neu enwebai wedi'i ddirprwyo ganddynt, wedyn ymchwilio i'r cwyn, gan gynnwys gwneud ymdrechion i ymgynghori â phob unigolyn perthnasol. Gall y Prif Weithredwr gymryd y camau canlynol:
13.6.2.2.1 Dim gweithredu pellach
13.6.2.2.2 Rhybuddio'r aelod (neu'r grŵp) ynglŷn â gweithredu yn y dyfodol
13.6.2.2.3 Gwahardd yr aelod rhag gweithgareddau'r UM am gyfnod hyd at ddiwedd y flwyddyn academaidd.
13.6.2.2.4 Gwahardd grŵp rhag rhedeg gweithgaredd arbennig am gyfnod hyd at ddiwedd y flwyddyn academaidd.
13.6.2.2.5 Dal yn ôl cymorth cyllidol a gweinyddol ar gyfer gweithgaredd
13.6.2.2.6 Cyfeirio'r mater at Fwrdd yr Ymddiriedolwyr ar gyfer ystyriaeth
13.6.2.2.7 Cyfeirio'r mater at y Brifysgol ar gyfer ystyriaeth
13.6.2.3 Pe caiff y mater ei gyfeirio at Fwrdd yr Ymddiriedolwyr ar gyfer ystyriaeth, yna dilynir y weithdrefn a amlinellir dan Is-ddeddf 12.4.2 (Gweithdrefn Cwynion, Cyfarfod Adolygu) er mwyn sicrhau proses deilwng. Bydd pob opsiwn a ddisgrifir yn Is-ddeddf 12.6.2.2 yn parhau i fod ar gael. Yn ogystal â hyn, gall Bwrdd yr Ymddiriedolwyr wneud y canlynol:
13.6.2.3.1 Gwahardd yr aelod rhag gweithgareddau'r UM am gyfnod amhenodol
13.6.2.3.2 Gwahardd yr aelod yn barhaol o'r UM.

13.6.3 Yn dilyn y penderfyniad, dylid hysbysu'r achwynydd a'r sawl y gwnaed y cwyn yn ei erbyn o'r hyn a benderfynwyd gan Lywydd y Grŵp 

13.6.4 Os ydynt yn anfodlon â'r canlyniad, gall testun y weithred ddisgyblu a'r achwynydd apelio, gan ddilyn y broses a amlinellir yn Is-ddeddf 12.5.1 (Apêl).